بررسی واکنش‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برخی ارقام زینتی مرکبات تحت تنش دمای پایین

تنش دمای پایین یکی از مهمترین تنش‌های محیطی غیرزنده است که رشد و عملکرد گیاهان زینتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی برخی شاخص‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی چهار رقم مرکبات زینتی مورد استفاده در فضای سبز شهری در شرایط تنش دمای پایین، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پژوهشکدة مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری کشور (رامسر) در سال 1394 اجرا شد. تیمارها شامل دما در چهار سطح (3، 0، 3- و 6- درجة سانتی‏گراد) و چهار رقم مرکبات زینتی شامل (کامکوات، انگشت بودا، کالاموندین و لایم‌کوات) بودند. نتایج نشان داد که با کاهش دما میزان نشت یونی، آب‌گزیدگی، محتوای پرولین، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، پراکسیداسیون لیپیدها و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز به‌طور معنا‌داری افزایش یافتند، در صورتی‏که مقدار کلروفیل a و کل کاهش یافت. بر این اساس کمترین میزان آب‌گزیدگی برگ (92/20 درصد) و نشت یونی (81/30 درصد) که شاخص‌های تخریبی هستند، در کامکوآت مشاهده شد. همچنین، مقدار کلروفیل کل (21/2 میلی‌گرم برگرم وزن تر‌ برگ)، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (61/60 درصد) و میزان فعالیت سوپراکساید دیسموتاز (53/26 واحد آنزیمی بر‌گرم وزن تر برگ) که از صفات تحمل‌پذیری محسوب می‌شوند، در این رقم مشهودتر بود. به‌طورکلی، کامکوات از طریق افزایش برخی شاخص‌ها مانند پرولین، قندهای محلول، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز قادر به تحمل تنش یخبندان تا دمای 3- درجة سانتی‏گراد است.